Öldumóðuflá Grímstungurheiði

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Öldumóðuflá Grímstungurheiði

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

(1950)

History

Jarðvegur á Auðkúluheiði mun vera meira blandaður eldfjallaösku heldur en jarðvegur á Grímstunguheiði, og þar er miklu meira af lyngi og hrísi. Allar flár, sem ég þekki á Auðkúluheiði og Grímstunguheiði, og fullvíst er að hafa þornað að meira eða minna leyti á síðari áratugum, eiga það sameiginlegt, að í gegnum þær eða fast við þær er djúpur vatnsfarvegur.

Rústirnar eyddust jafnskjótt og jarðklakinn þiðnaði, en hann mun hafa komið í veg fyrir, að vatnið í flánum gæti sigið í jörð og náð framrás í farvegina. Kjarni nýju rústanna er ís, en ekki jarðvegur, og gömlu rústirnar munu hafa verið byggðar upp á sama hátt. Mér finnst það því liggja ljóst fyrir, að þegar kjarninn þiðnaði hafi myndast dæld, en jaðrarnir ekki sigið að sama skapi, vegna þess að í þeim var meiri jarðvegur. Þetta gildir þó ekki um flár, sem liggja í keri eða eru forblautar af völdum uppsprettuvatns.

Flárnar eru mjög misdjúpar, sumar amk. 3 m, aðrar aðeins 1 m, og þær geta verið grynnri. Það virðist hvorki fara eftir dýpt flánna eða stærð, hvort þar myndast rústir eða ekki.
Ég hef t. d. séð nýja rúst í örmjóu og stuttu dragi við Refskeggsvatn á Grímstunguheiði. Dragið hefur fláareinkenni, en er svo lítið að flatarmáli, að ég get ekki kallað það flá.

Öldumóðuflá er stór og rústir voru um hana alla. Þær eru flestar horfnar, en gömlu leifarnar standa þétt á litlu svæði. Hins vegar eru þær dreifðar í Kolkuflóa og flánni við Sandá. í þessum þremur flám hef ég hvergi komið auga á nýja rúst, en gömlu rústirnar höfðu margar hverjar orðið virkar á ný.

Veturinn 1970—1971 var fremur frostlinur. Hann mun þó hafa nægt til að gera jörð samfrostna við þann gadd, sem eftir sat á hálendinu og um sumarið sá ég meira en nokkru sinni áður af nýjum, virkum rústum. Veturinn 1971-1972 var óvenju mildur og sl. sumar (1972) sá ég ekki nýjar sprungur í neinni rúst.

Places

Öldumóða; Auðkúluheiði; Grímstunguheiði; Refskeggsvatn; Kolkuflói; Sandá; Gafl í Svínadal; Arnarvatn; Skagfirðingavegur; Stórisandur; Norðlingafljót; Arnarvatnsheiði; Tvídægra; Núpdælagötur; Aðalbólsheiði; Víðidalstunguheiði; Haukagilsheiði; Suðurmannasandfell; Suðurmannasandfell; Bláfell; Fljótsdrög; Grettishæð; Grettishúfa; Hrafnabjargartjarnir; Kúputjörn; Eyjatjarnir; Friðmundarvatn; Vatnsdalsá; Rifkelshöfði; Þjófahæðir; Beinkerling; Ólafsvörður; Skammá;

Legal status

Functions, occupations and activities

Mandates/sources of authority

Internal structures/genealogy

General context

Frá Grímstungu í Vatnsdal að Öldumóðuskála.
Þorgils skarði og Sturla Þórðarson sendu framvarðarsveit á undan sér um Grímstunguheiði, þegar þeir fóru að Ásgrími Þorsteinssyni í Hvammi í Vatnsdal árið 1255. “Þeir höfðu hestakost lítinn og fórst þeim seint; en þeir Bergur riðu ákaft norður eftir heiðinni og gátu tekið njósnarmenn Nikuláss hjá Grímstungumannaseljum; voru þeir þegar bundnir og barðir mjög.” Þessi heiði var á Sturlungaöld sjaldnar farin til Vatnsdals en Haukagilsheiði, sem er næst fyrir vestan hana. Báðar höfðu þann kost, að þær lágu ekki um byggðir, svo að minni líkur voru á, að njósn bærist þeim, sem riðið var að.

Förum frá Grímstungu beint suður Tunguna á Grímstunguheiði og suðsuðaustur um Hestás og Sílvatnsás. Síðan til suðurs vestan við Sílvatn og Austara-Gilsvatn og suður Illaflóa. Þar förum við austan við Þórarinsvatn og vestan við Svínavatn, síðan til suðsuðausturs austan við Gedduvatn og vestan við Galtarvatn að vegamótum. Þar er slóði um þrjá kílómetra austur í fjallakofann í Öldumóðu.
24,8 km
Húnavatnssýslur
Skálar:
Öldumóða: N65 10.928 W19 54.823.


Frá Gafli í Svínadal um Öldumóðuskála að Arnarvatni.

Þetta er ein af nokkrum húnvetnskum leiðum, sem lágu suður á Skagfirðingaveg um Stórasand. Aðrir heiðavegir á svæðinu eru: Norðlingafljót, Arnarvatnsheiði, Tvídægra, Núpdælagötur 1 og 2, Aðalbólsheiði, Víðidalstunguheiði, Haukagilsheiði, Suðurmannasandfell, Grímstunguheiði, Stórisandur, Skagfirðingavegur, Sandkúlufell, Bláfell, Fljótsdrög. Sjáið texta með þeim slóðum.

Grettishæð er talin vera sami staður og Grettishúfa, þar sem Grettis saga segir, að Þorbjörn öngull hafi grafið höfuð Grettis Ásmundarsonar.

Förum frá Gafli til suðurs vestan Hrafnabjargartjarnar og Kúputjarnar, Friðmundarvatns og Eyjatjarnar. Síðan yfir Vatnsdalsá og austan og sunnan Rifkelshöfða. Þaðan suður að Öldumóðu og svo austan við Þjófahæðir suður á Grettishæð. Við förum suðvestur um Stórasand um Beinkerlingu og Ólafsvörður norðan Bláfells að Skammá við Arnarvatn.
31,1 km
Húnavatnssýslur
Skálar:
Öldumóða: N65 10.928 W19 54.823.

Relationships area

Related entity

Svínafell á Stórasandi ((1000-2019))

Identifier of related entity

HAH00606

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Öldumóðuskáli á Grímstunguheiði (1978) ((1978))

Identifier of related entity

HAH00640

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Áshreppur (1000-2005) (1000-2006)

Identifier of related entity

HAH10056

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Þjófakvísl á Grímstunguheiði ((1000-2019))

Identifier of related entity

HAH00608

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Stórisandur ((1950))

Identifier of related entity

HAH00262

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Sandfellsflá á Grímstunguheiði ((1900))

Identifier of related entity

HAH00404

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Illiflói á Grímstunguheiði ((1900))

Identifier of related entity

HAH00328

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Þórarinsvatn á Grímstunguheiði ((1950))

Identifier of related entity

HAH00277

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Grettistak vestan undir Suðurmanna Sandfelli ((1900))

Identifier of related entity

HAH00275

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Grettishellir í Kjalhrauni ((1950))

Identifier of related entity

HAH00352

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Beinhóll á Kili ((1880))

Identifier of related entity

HAH00063

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Friðmundarvatn á Auðkúluheiði ((1950))

Identifier of related entity

HAH00257

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Grímstunguheiði ((1950))

Identifier of related entity

HAH00017

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00278

Institution identifier

IS HAH-Nat

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

GPJ 6.3.2019

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Sources

Guðmundur Paul
Náttúrufræðingurinn, 4. Tölublað (01.03.1973), Blaðsíða 197. http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=4271054

http://www.jonas.is/oldumoda/

http://www.jonas.is/grimstunguheidi-1/

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places