Breiðabólsstaðarkirkja

Identity area

Type of entity

Corporate body

Authorized form of name

Breiðabólsstaðarkirkja

Parallel form(s) of name

Standardized form(s) of name according to other rules

Other form(s) of name

Identifiers for corporate bodies

Description area

Dates of existence

1893 -

History

Breiðabólsstaðarkirkja er kirkja að Breiðabólsstað í Vesturhópi. Núverandi kirkja þar var reist árið 1893 úr timbri. Í henni er altaristafla eftir Anker Lund frá árinu 1920 en hún sýnir Jesú blessa börnin.

Um 1100 bjó á Breiðabólsstað Hafliði Másson sem sá um að íslensk landslög yrðu færð í letur árið 1117. Um hann var reistur minnisvarði árið 1974 af Lögmannafélagi Íslands. Þá var þar starfrækt prentsmiðja frá 1535 til 1572. Það var Jón Arason Hólabiskup sem lét flytja prentsmiðjuna inn. Með henni kom séra Jón Matthíasson (d. 1567) og fékk hann Breiðabólsstað árið 1535. Vitað er um 3 bækur sem prentaðar voru á staðnum en ein þeirra er með öllu glötuð.

Breiðabólsstaður er mikill sögustaður og nægir í því sambandi að geta fyrstu lagaritunar í tíð Hafliða Mássonar veturinn 1117­18 og þátt hans að því er Hólar í Hjaltadal urðu staðurinn undir biskupsstóli á Norðurlandi. Merkilegasti kafli í sögu Breiðabólsstaðar er þó án efa saga prentverksins í tíð Jóns sænska Matthíassonar en þar var prentuð elsta bók sem enn er til, á íslensku, Passio, eftir A. Corvinus árið 1559.

Breiðabólstaður er kirkjustaður og prestsetur í Vesturhópi. Katólskarkirkjur voru helgaðar Ólafi helga, Noregskonungi. Kirkjurnar aðVesturhópshólum, Tjörn og Víðidalstungu voru útkirkjur. Kirkjan, sem nústendur, var vígð árið 1893.

Hafliði Másson deildi við Þorgisl Oddason á Staðarhóli í Saurbæ. Þessar deilurleiddu til þess, að Þorgils hjó þrjá fingur af Hafliða, þar sem þeir voru staddir á Alþingi, og Hafliði krafðist mjög hárra bóta. Þá hafði Skafti Þórarinsson, prestur að Mosfelli, á orði að: Dýr mundi Hafliði allur, ef svo skyldi hver limur.

Landamerkjaskrá fyrir jörðinni Breiðabólstað, í Þverárhreppi, sem er eign Breiðabólstaðarkirkju, ásamt hjáleigum hennar:
Fossi og Bjarghúsum.

Að sunnan ræður merkjum Grundará upp eptir Heydal, vestur á fjall, eins og vötn að draga og ofan í Reiðarlæk, þaðan (frá ármótunum) ræður Reiðarlækur suður eptir að syðra Mómelahorni, þaðan bein lína austur í Óspakshelli vesta í Bjarghúsabjörgum, að austan ræður merkjum norður eptir brún þessara bjarga og, er þeim sleppir, þá bein lína úr hæstum björgum norðaustur á mel þann á Síðutagli er Nýpukotsvegurinn liggur um, og þaðan hæst taglið út í Faxalækjarós. Að norðan ræður merkjum Vesturhópsvatn, og upp frá því neðri Kýrlág, en er henni sleppir, þá bein lína frá vörðu, er stendur efst í láginni upp í vörðu, er stendur sunnaní Lágabergi, úr þessari vörðu aftur bein lína í efri Kýrlág og upp úr henni bein lína í Sótafellskúlu norðanverða, frá kúlunni ræður há fellið vestur í Þröskuld milli Heydals og Ormsdals, og úr vestanverðum Þröskuldinum bein lína í vörðu vestanvert á Þrælfellshala. Að vestan ræður Þrælfellshali og hæst fjall.

Breiðabólstað, 30. maí 1892.
G.J. Halldórsson prestur Breiðabólstað.
P.J. Halldórsson eigandi að Klömbrum og ábúandi.
Bjarni Bjarnason eigandi og ábúandi.

Lesið upp á manntalsþingi að Stóruborg, hinn 31. maí 1892, og innfært í
landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 289, fol. 154.

Places

Legal status

Functions, occupations and activities

Mandates/sources of authority

Örnefni;
Grundará; Heydalur; Reiðarlækur; Mómelahorn; Óspakshellir; Bjarghúsabjörg; Síðutagl; Nýpukotsvegur; Faxalækjarós; Vesturhópsvatn; Kýrlág; Lágaberg; efri Kýrlág; Sótafellskúlu; Þröskuldur; Ormsdalur; Þrælfellshali;
Hjáleigur;
Bjarghús; Foss:

Internal structures/genealogy

General context

Relationships area

Related entity

Samkomuhús Víðdælinga, Víðihlíð ((1950))

Identifier of related entity

HAH00402

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Skagastrandarkirkja / Hólaneskirkja ((1950))

Identifier of related entity

HAH00437

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Þingvöllur - Þingvellir (0930 -)

Identifier of related entity

HAH00030

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1117

Description of relationship

Á Breiðabólsstað var fyrsta lögbókin skrifuð af Hafliða Mássyni veturinn 1117-1118

Related entity

Ingibjörg Guðmundsdóttir (1897-1985) Tungu (28.6.1897 - 5.2.1985)

Identifier of related entity

HAH03783

Category of relationship

associative

Dates of relationship

Description of relationship

Sóknarkirkja hennar

Related entity

Hálfdán Guðjónsson (1863-1937) prófastur Breiðabólsstað (23.5.1863 - 7.3.1937)

Identifier of related entity

HAH04852

Category of relationship

associative

Dates of relationship

1893-1914

Description of relationship

prestur þar

Related entity

Ludvig Knudsen (1867-1930) prestur Breiðabólstað (9.2.1867 - 30.4.1930)

Identifier of related entity

HAH03023

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Ludvig Knudsen (1867-1930) prestur Breiðabólstað

controls

Breiðabólsstaðarkirkja

Dates of relationship

1914 - 1930

Description of relationship

Prestur þar

Related entity

Þingeyrakirkja (1864 -)

Identifier of related entity

HAH00633

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Þingeyrakirkja

controls

Breiðabólsstaðarkirkja

Dates of relationship

Description of relationship

Related entity

Gunnlaugur Halldórsson (1848-1893) prestur Breiðabólsstað í Vesturhópi (3.10.1848 - 9.3.1893)

Identifier of related entity

HAH04563

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

1883-1893

Description of relationship

´prestur þar

Related entity

Jón Stefán Þorláksson (1847-1907) Prestur á Tjörn á Vatnsnesi (13.8.1847 - 7.2.1907)

Identifier of related entity

HAH05736

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Dates of relationship

1893

Description of relationship

frestur

Related entity

Hvammstangakirkja (21.7.1957 -)

Identifier of related entity

HAH00578

Category of relationship

hierarchical

Type of relationship

Hvammstangakirkja

is controlled by

Breiðabólsstaðarkirkja

Dates of relationship

21.7.1957

Description of relationship

Access points area

Subject access points

Place access points

Occupations

Control area

Authority record identifier

HAH00575

Institution identifier

IS HAH-Kir

Rules and/or conventions used

Status

Final

Level of detail

Full

Dates of creation, revision and deletion

GPJ 12.2.2019

Language(s)

  • Icelandic

Script(s)

Sources

http://kirkjukort.net/kirkjur/breidabolsstadarkirkja_0275.html
Landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 289, fol. 154.

Maintenance notes

  • Clipboard

  • Export

  • EAC

Related subjects

Related places