Corporate body

Guðrúnarstaðir í Vatnsdal

(950)

Bærinn stendur syðst á undirlendi því sem er á milli Vatnsdalsfjalls og Tunguár niður við æana, en var áður upp við fjallsrætur. Undirlendi er frekar lítið, en vel ræktanlegt enda að mestu orðið tún. Landið hækkar ört hér fyrir innan og er hlíðin vel gróin, var fyrrum slægnaland. Hér klofnar dalurinn um Tungumúla og eru Guðrúnarstaðir neðst í austurdalnum. Guðrúnarstaðagerði stóð á árbakkanum sunnan við núverandi bæjarhús. Íbúðarhús byggt 1962, 250 m3 og nýtt 1976. Fjárhús yfir 600 fjár. Votheysgryfja 50 m3. Verkfærageymsla 185 m3. Gamall bær og braggi. Hlaða 1000 m3. Tún 31,7 ha. Veiðiréttur í Tunguá.

Vatnsdalur; Áshreppur; Vatnsdalsfjall; Tunguá; Tungumúli; Guðrúnarstaðagerði; Vaglir; Prestamýri; Marðarnúpur; Rauðihamar; Miðhjalli; Borgarhöfuð; Sauðadalslækur; Marksteinn; Selkvísl; Karyðlingatjörn; Skammbeinstjörn; Úlfkellsvatn; Úlfkellshöfði; Grásteinn; Vaglakvísl; Káradalur; Þórormstunga; Auðkúluheiði;

Hálfkirkja er hjer og hefur um lángan aldur verið, eru hjer af prestinum að Grímstúngu tíðir fluttar þrisvar á ári þá heimamenn eru til sacramentis. Jarðardýrléiki lx & og so tíundast fjórum tiundum, inn til þess að næstliðin 2 ár hefur lögmaðurinn Lauritz Gottrup látið sjer lynda 2 aura fyrir kóngstíund, en prestur og fátækir taka 3 aura í sinn hlut híngað til.
Eigandinn er Grímur Jónsson lögrjettumaður í Húnavatnsþíngi, hjer heima búandi. Ábúandi sjálfur eigandi fyrnefndur. Landskyld engin í lx ár, því eigendur hafa ábúið jafnan,
en áður, meðan aðrir áttu þriðjúng jarðarinnar, vita menn ekki hvað landskuld hafi verið af þeim þriðjúngi, en tvo hluti hafa eigendur haldið yfir 100 ár. Leigukúgildi engin, og hafa engin verið það menn til minnast. Kvaðir öngvar. Kvikfjenaður viii kýr, i naut þrevett, i tarfur tvævetur, i kálfur, lxiii ær, vii sauðir tvævetrir, xxii veturgamlir, xliii lömb, x hestar, ii hross, i foli þrevetur, ii tvævetrir, i veturgamall, i únghryssa, ii fyl. Fóðrast kann vi kýr, i tarfur, xl lömb, lx ær, viii hestar. Torfrista og stúnga næg. Reiðíngsrista lök. Móskurður til eldiviðar hefur verið, óvíst hvört þrotinn. Rifhrís til eldiviðar er enn nú til kolgjörðar nýtt Silúngsveíði í fjallavötnum gagnvæn, en presturinn á Auðkúlustöðum og ábúandinn í Forsæludal láta af sjer merkja, að um þá fjallavatnaveiði sje misgreinínga von af báðum þeim, og hefur þetta enn nú ekki til laga atkvæða leitt verið. Onnur silúngsveiðivon er nær í stöðutjörnum og vötnum, og er hún misgreiníngalaus. Eggversvon af álft er lítil. Fuglveiði i sama máta. Grasatekja næg. Túninu grandar lækjarskriða með grjóti. Vatnsuppgángur spillir og túninu að neðan, so í mýri fellur, og fer sá skaði vaxandi. Engjar þær einar sem hent verður með blettum, innan úr haglendisbrekkum og mýrum. Vetrarríkisvon er af austrænum áttum öllum.
Ekki er kvikfje óhætt fyrir snjóflóðum. Kirkjuvegur erfiður. Gerði fornt hefur hjer verið fyrir neðan túnið, á því bygði Grímur Jónsson hjáleigu fyrir 16 árum; hafói þar aldrei bygð verið fyrri í manna minni. Býlið varaði 2 ár. Landskuld var lx álnir, og galst í öllum landaurum til heimabónda. Kúgildi ii eður hálft annað, og guldust leigur í smjöri til heimabóndans.
Kvaðir öngvar. Hagar óskiftir og önnur hlunnindi. Ekki þykist landsdrottinn aftur byggja mega sjer að bagalaus.

Húsakynni voru þröng og léleg á Guðrúnarstöðum enda byggði Guðmundur bóndi íbúðarhús á þessum árum. Var það steinbygging og stendur enn en aflögð fyrir allmörgum árum. Gamla baðstofan var mjög þröng fyrir allt það fólk sem þar þurfti að vera en frammi í bænum var stofa sem nýttist illa að vetrinum sökum kulda.

Ábúendur;
1703 bjó þar Grímur Jónsson Lögrjettumaður

um 1870 og 1901- Guðrún Guðmundsdóttir 14. nóv. 1834 - 18. mars 1906. Var á Guðlaugsstöðum, Svínavatnssókn, Hún. 1835. Húsfreyja á Guðrúnarstöðum. Húsfreyja á Guðrúnarstöðum, Grímstungusókn, Hún. 1870. Húsfreyja á Guðrúnarstöðum, Undirfellssókn, Hún. 1901. M1. Ólafur Ólafsson 18. apríl 1830 - 13. maí 1876 Húsmaður á Snæringsstöðum, Auðkúlusókn, Hún. 1860. Bóndi á Guðrúnarstöðum, Grímstungusókn, Hún. 1870. M2 24.11.1883; Sigvaldi Þorkelsson 6. janúar 1858 - 19. mars 1931 Bóndi á Guðrúnarstöðum í Vatnsdal og Hrafnabjörgum í Svínadal, Auðkúlusókn, Hún. Bóndi á Hrafnabjörgum 1910. Fyrrv. bóndi og húsbóndi í Hrafnabjörgum, Auðkúlusókn, A-Hún. 1930.

<1910> Guðmundur Magnússon 5. feb. 1884 - 10. apríl 1937. Bóndi á Guðrúnarstöðum, Undirfellssókn, A-Hún. 1930. Bóndi á Guðrúnarstöðum í Vatnsdal, Áshr., A-Hún, og á Ægissíðu í Vesturhópi. Kona hans; Guðrún Jónsdóttir 7. júní 1887 - 9. júní 1982. Húsfreyja á Guðrúnarstöðum í Vatnsdal, A-Hún. Síðast bús. í Reykjavík.

1939-1966- Eysteinn Björnsson 17. júlí 1895 - 2. maí 1978 Bóndi í Meðalheimi á Ásum, á Hafursstöðum í Vindhælishr., og síðan á Guðrúnarstöðum í Vatnsdal. Bóndi á Hafurstöðum, Hofssókn, A-Hún. 1930. Var á Guðrúnarstöðum, Áshr., A-Hún. 1957. Síðast bús. í Áshreppi. Kona hans; Guðrún Gestsdóttir 11. desember 1892 - 30. ágúst 1970 Húsfreyja í Meðalheimi og á Hafursstöðum, síðar í Reykjavík. Húsfreyja á Hafursstöðum 1930. Síðast bús. í Reykjavík. Þau skildu.

1963-1972- Gestur Eysteinsson 1. maí 1923 - 13. nóvember 1997 Var á Hafurstöðum, Hofssókn, A-Hún. 1930. Lögfræðingur í Reykjavík og Hveragerði og bóndi um tíma á Guðrúnarstöðum í Vatnsdal, síðast bús. í Hveragerðisbæ. Kona hans; Hrafnhildur Pedersen 28. júlí 1940, þau skildu.

1972-2010- Þorvaldur Thorgrímsen Guðmundsson 30. júlí 1940 - 12. maí 2010. Bóndi og búfræðingur á Guðrúnarstöðum í Vatnsdal, Áshreppi og bókavörður á Blönduósi. Kona hans; Guðrún Bjarnadóttir 30. jan. 1939.

Landamerkjaskrá fyrir jörðinni Guðrúnarstöðum í Vatnsdal, með hjáleigunni Vöglum.

Að norðan eru merki þannig: Grjótvarða vestur undir Tunguá, austanvert við Prestamýri, þaðan austur til marksteins, neðarlega í hlíðinni milli Marðarnúps og Guðrúnarstaða, svo til Rauðahamars á Miðhjalla, og eru þessi merki í líkri stefnu, þaðan austur á austasta Borgarhöfuð, vestanvert við Sauðadalslæk, þá beina sjónhending til Marksteins austur við Selkvísl, þá liggja merkin í suður með kvíslinni og beinustu stefnu suður að Karyðlingatjörn, þá enn í suður að Skammbeinstjörn, svo í vestur að Úlfkellsvatni sem Skammbeinslækur ræður, og úr þeim lækjarósi í Úlfkellshöfða, frá Úlfkellshöfða eru merkin eptir hæsta hálsinum í norður fyrir vestan Vagli, norður í Grástein, vestur undan Vöglum, þá sjónhending niður Landamerkjalág niður til Vaglakvíslar sunnan við Káradal, svo ræður Vaglakvísl niður að Tunguá, og þá Tunguá niður að vörðu þeirri, er upphaflega um getur að sje austanvert við Prestmýri.

Guðlaugsstöðum og Hnausum, 28. febr. 1888.
Elín Arnljótsdóttir (eigandi Guðrúnarstaða)
Magnús B. Steindórsson. (eigandi Vagla).
Lárus Blöndal umráðamaður kristfjárjarðarinnar Marðarnúpar.
Bjarni Snæbjarnarson eigandi Þórormstungu.
Hjörl. Einarsson sem umráðamaður kirkjujarðarinnar Kárdalstungu.
Stefán M. Jónsson sem umráðamaður Auðkúluheiðar.
 
Lesið upp á manntalsþingi að Ósi, hinn 29.maí 1889, og innfært í landamerkjabók Húnavatnssýslu No. 99, fol. 52.

IS HAH-Bæ

Final

Full

GPJ 1.4.2019

• Icelandic

Guðmundur Paul
Jarðarbók Árna Magnússonar og Eggerts Ólafssonar 1706. Bls 291
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/TYHI81U1/H%C3%BAnavatnss%C3%BDsla.pdf
Landamerkjabók Húnavatnssýslu No. 99, fol. 52.
Húnaþing II bls 333