Person

Jón Guðmundsson (1892-1992) Sölvabakka

• Jón Guðmundsson Sölvabakka

26.11.1892 - 3.7.1992

Minning: Jón Guðmundsson Sölvabakka Fæddur 26. nóvember 1892 Dáinn 3. júlí 1992 Þeim fækkar ört hérna megin grafar sem fæddir voru á síðustu öld. Þeir, sem enn eru á lífi eða hafa lifað fram undir þetta, eiga það sameiginlegt að muna tvenna tímana. Þeir hafa lifað ótrúlegar breytingar, tekið sjálfir þátt í þeim hver á sína vísu og kunnað frá ýmsu að segja, sem óðum er að hverfa í djúp gleymskunnar.
Einn þessara manna var Jón Guðmundsson á Sölvabakka, sem andaðist 3. þ.m. á Héraðshælinu á Blönduósi á 100. aldursári. Augljóst virðist að ekki hafi verið auður í garði hjá ungu hjónunum á Sölvabakka sem þar voru að byrja búskapinn árið 1924. Búferlaflutningarnir, sem að framan er getið, voru síst til þess fallnir að svo gæti verið. En þau voru samhent, vinnufús og úrræðasöm. Jón var ötull við að nytja sjávargagn jarðarinnar og dró þaðan marga björg í bú. Þau hrepptu þó áföll, sem aðrir bændur á þeirri tíð, af völdum verðfalls og fjárpesta. Eigi að síður höfðu þau sigur í sinni baráttu. Þau eignuðust jörðina sína, bættu hana og byggðu upp og komu upp sínum myndarlega barnahópi. Þau hættu búskap árið 1964 og skömmu síðar tók yngsti sonurinn, Jón Árni, við jörðinni ásamt konu sinni Björgu Bjarnadóttur og hafa þau gert jörðina að stórbýli. Jón á Sölvabakka var gæfumaður. Hann náði því marki, sem hann hafði sett sér ungur, að verða efnalega sjálfstæður bóndi og hann átti fagurt ævikvöld. Um aldarfjórðungsskeið dvaldi hann heima á Sölvabakka í skjóli sonar og tengdadóttur, en hún reyndist honum frábær að umhyggjusemi er árin færðust yfir. Hann var heilsugóður með afbrigðum, las og skrifaði gleraugnalaust og hélt skýrri hugsun til síðustu stundar. Hann naut þess að sjá jörð og bú, sem honum þótti svo vænt um, eflast og dafna í höndum ungu hjónanna og studdi sjálfur að hagsæld heimilisins meðan kraftar leyfðu. Hann fylgdist einnig með afkomendum sínum og konu sinnar, sem sífellt voru að vaxa úr grasi, og hann gat svo sannarlega verið ánægður með hópinn sinn. Hann tók þátt í gleði fólksins, fór á þorrablót og aðrar samkomur, og í jólaboðunum síðustu vakti hann á því athygli að hann hefði lifað 100 jól.
Jón hafði frábært minni af svo gömlum manni að vera, einkum er laut að viðburðum fyrri tíðar. Hann var í lægra meðallagi að vexti, grannur og nokkuð lotinn í herðum, en þegar hann sagði frá var eins og hann færðist í aukana. Skilmerkilegt málfarið og glampinn í augum hans sýndi að löngu liðnir atburðir stóðu honum ljóslifandi fyrir sjónum. Hann bjó yfir miklum fróðleik um fyrri tíðar lífshætti, sem að litlu leyti mun hafa varðveist. Yfir honum hvíldi æðruleysi og ró öldungsins, en þó átti hann í senn kjark og bjartsýni, viljann til að lifa lífinu hvern dag sem guð gaf. Sú var og gæfa hans að þurfa ekki á sjúkrahús nema fáa daga.

Hjaltabakkakot: Brún Svartárdal: Sölvabakki 1924-1992:

Bóndi:

Jón á Sölvabakka var fæddur í Hjaltabakkakoti 26. nóvember 1892, sonur hjónanna Guðnýjar Sæbjargar Finnsdóttur og Guðmundar Guðmundssonar, sem að mestu voru af húnvetnsku bergi brotin. Hann hóf búskap í Skrapatungu árið 1915 ásamt Finni bróður sínum og hafði þá haft bústaðaskipti með foreldrum sínum sex eða sjö sinnum frá fæðingu.
Árið 1920 kvæntist hann Magdalenu Karlottu Jónsdóttur frá Balaskarði, mikilli mannkostakonu. Þau hófu búskap á Brún í Svartárdal, en fluttu búsetu sína tvívegis áður en þau byrjuðu búskap á Sölvabakka, en þar varð síðan heimili þeirra til dauðadags.
Magdalena kona Jóns andaðist 1972, en þau hjónin eignuðust þessi börn:

1. Jón Árni, dó 14 ára gamall.
2. Guðmundur Jón, verkamaður á Blönduósi, var kvæntur Ingibjörgu Jónsdóttur frá Akri. Þau hjón eru bæði látin.
3. Guðný Sæbjörg, húsfreyja, gift Finni Kristjánssyni bónda, Skerðingsstöðum, Reykhólasveit.
4. Ingibjörg Þórkatla, húsfreyja á Blönduósi, gift Einari Guðlaugssyni frá Þverá.
5. Finnbogi Gunnar, járnsmiður í Reykjavík, kvæntur Sigurbjörgu Sigfúsdóttur frá Breiðavaði.
6. Sigurður Kristinn, húsasmiður á Blönduósi, kvæntur Guðrúnu Ingimarsdóttur frá Skeggsstöðum í Svarfaðardal.
7. Jón Árni, bóndi á Sölvabakka, kvæntur Björgu Bjarnadóttur frá Haga.

IS HAH

Final

Full

GPJ 26.6.2017

• Icelandic

®GPJ ættfræði
mbl 11.7.1992. https://www.mbl.is/greinasafn/grein/89733/?item_num=1&searchid=21590dc139b27f41a1a06a009adf9c8a7d355a28
Húnavaka 1993. https://timarit.is/page/6351135?iabr=on