Fyrirtæki/stofnun

Marðarnúpur í Vatnsdal

(950)

Bærinn stendur við fjallsrætur á suðurbakka Gilár og ber nokkuð hátt, enda úsýni fagurt. Túninu sem er þurrt og harðlent, hallar mót suðvestri. Ræktunarskilyrði góð. Jörðin á talsvert land vestan Tunguár, hið besta ræktunarland. Þá átti jörðin land austur fyrir fjall fram af Svínadal og þar stóð Marðarnúpssel, en þar var búið fram undir 1925. Fjölfarinn varðaður reiðvegur var yfir fjallið áður fyrr. Melagerði, gamalt eyðibýli er syðst í Marðarnúpslandi rétt við Tunguárbrú. Héðan var Guðmundur Björnsson landlæknir. Íbúðarhús byggt 1931 og 1942, 406 m3. Fjós fyrir 24 gripi. Fjárhús yfir 550 fjár. Hesthús yfir 13 hross. Hlöður 1580 m3. Votheysgryfja 40 m3. Haughús 216 m3. Geymsla. Tún 44,5 ha. Veiðiréttur í Vatnsdalsá og Tunguá.

Vatnsdalur; Áshreppur; Vatnsdalsá; Gilá; Tunguá; Svínadalur; Marðarnúpssel; Melagerði; Tunguárbrú; Guðrúnarstaðir; Prestamýri; Rauðahamar; Miðhjalli; austasta Borgarhöfuð; Snagi; Sauðdalslækur; Sauðdalur; Selkvísl; Myslingshólma; Myslingstangi; Þórormstunga; Hrafnabjargakvísl; Gilárgil; Gilárfell; Gilárlaut; Fremstilækur; Sýkiskrókur; Þórormstunga; Melgerði.

Hjer er og hefur verið hálfkirkja, stendur húsið enn nú og hafa hjer tíðir veittar verið í manna minni, þá heimamenn voru til sacramentis. Þessi jörð er afdeild í þrjú býli. Það sem fremst liggur er fom hjáleiga af heimajörðinni, kallað almennilega Melagerde.
Dýrleikinn er kallaður x o g so tíundast fjórum tíundum, síðan þjónustugjörð er aflögð hjer heima. Eigandinn að þessum parti er lögmaðurinn Lauritz Christiansson Gottrup að Þíngeyrum. Abúandinn Helgi Eiríksson. Landskuld lx ábiir. Betalast í ullarvöru heim til landsdrottins. Leigukúgildi iiii. Leigur gjaldast í smjöri heim til landsdrottins, en í peníngum og ullarvöru ef smjör skortir. Kvaðir öngvar áskildar af landsdrotni. Kvikfjenaður iii kýr, I kvíga veturgömul, xxxi ær, v sauðir yeturgamlir, x lömb, i hestur, i hross með fyli, i únghryssa.
Fóðrast kann (að meðreiknuðum þeim eina eyrirsvelli, sem kotinu hjer heima í túninu að Marðarnúpi fylgir) ii kýr, x lömb, xyiii ær, iii hestar. Abúandinn kveðst árliga haga kaupa og þiggja af Guðrúnastaðamönnum.

Mardargnupur. Sjálf heimajörðin, sem nafninu forna jarðarinnar allrar beheldur, og hjer stendur hálfkirkjan heima. Dýrleikinn er kallaður lxx og so tíundast fjórum tíundum.
Eigandinn að xxv er Jón Jónsson hjer heima. Abúandinn á þeim er Björn Eiríksson. Landskuld af þeim er i&. Betalast í öllum gildum landaurum, þar sem landsdrottinn tilsegir, innan hjeraðs. Leigukúgildi með þessum parti er ná iij, en voru fyrir 2 árum hálft fjórða en áður iiii, og so hefur ábúandi lofað að láta sjer lynda. Leigur betalast í smjöri, þángað sem landsdrottinn tilsegir innan hjeraðs. Kvaðir eru öngvar. Kvikfjenaður iii kýr, xxvi ær, iiii sauðir tvævetrir og eldri, viii veturgamlir, xii lömb, ii hestar, ii hross, i únghryssa, i fyl. Fóðrast kann iii kýr, xx lömb, xxx ær, i hestur. Eigandinn að xx € er presturinn Sr. Ólafur Þorvarðsson að Breiðabólstað í Vesturhópi. Eigandinn að xx € er prestsekkjan Sesselja þorvarðsdóttir hjer heima búandi. Ábúandinn á xx € Sr. Ólafs og xx € sínum eigin er áðurnefnd Sesselja Þorvarðsdóttir. Landskuld af xx € Sr. Ólafs i € . Betalast í öllum landaurum. Leigukúgildi með þessum parti eru iiii. Leigur betalast í smjöri heim til landsdrottins. Landskuld af eigin parti Sesselju er nú engin, og engin leigukúgildi, síðan landsdrottinn heldur sjálfur; áður var hvorutveggja sem fyrr segir um part Sr. Ólafs. Kvaðir öngvar af þessum xl € . Kvikfje Sesselju viii kýr, i tarfur veturgamall, lxx ær, xix sauðir tvævetrir og eldri óvísir, xxviii veturgamlir óvísir, xv lömb, óvís sum, iiii hestar, i hross, ii únghryssur, i fyl. Fóðrast kann á þessum xl € vi kýr, xxxv lömb, lxx ær, ii hestar. Eigandinn að v € er nú Clemens Magnússon að Hnjúki
í Neðra Vatnsdalshrepp, og eignaðist hann að kaupi sínu af lögrjettumanninum Sveini Guðnasyni að Þóreyjargnúpi. Ábúandinn á þeim v € er Helgi Eiríksson, sem áður er nefndur að búi á Melagerði, parti þessarar jarðar. Landskuld xxx álnir. Betalast í ullarvöru eður öðrum landaurum heim til landsdrottins. Leigukúgildi er i. Leigur betalast í smjöri heim til landsdrottins. Kvaðir öngvar. Kvikfjenaður á þessum parti er áður talinn með Melagerði. Fóðrast kann i kýr, iii lömb, vi ær1); ef meira er ásett þá er því vogað á vetrargæsku og ófært ef lakara verður en meðalár.

Kristfjárjörð;

Ábúendur;
Um 1880 og 1910- Björn Leví Guðmundsson 14. febrúar 1834 - 23. september 1927 Bóndi að Marðarnúpi, Áshr., A-Hún. Bóndi í Gröf, Þingeyrasókn, Hún. 1870. Kona hans; Þorbjörg Helgadóttir 6. nóvember 1839 - 28. apríl 1929 Barn í Gröf, Þingeyrarsókn, Hún. 1845. Húsfreyja og ljósmóðir að Marðarnúpi, Áshr., A-Hún. Húsfreyja í Gröf, Þingeyrasókn, Hún. 1870.
Árni Hallgrímsson 6. nóvember 1863 - 4. maí 1954 Vinnumaður á Snæringsstöðum, Auðkúlusókn, Hún. 1890. Bóndi á Marðarnúpi, Vatnsdal. Leigjandi í Skagastrandarkaupstað 1930. Bóndi á Sæunnarstöðum og síðar húsmaður í Ásgarði. Kona hans 27.10.1894; Halla Guðlaugsdóttir 21. nóvember 1854 - 6. júní 1924 Vinnukona á Sölvabakka, Höskuldsstaðasókn, Hún. 1870. Húsfreyja á Hofi í Skagahr., síðar á Sæunnarstöðum.

Jónas Bergmann Björnsson 26. október 1876 - 21. desember 1952 Bóndi á Marðarnúpi og trésmíðameistari á Stóru-Giljá. Kona Hans; Guðrún Kristín Bergmann Guðmundsdóttir 10. júlí 1877 - 24. nóv. 1943. Húsfreyja á Stóru-Giljá, Þingeyrasókn, A-Hún. 1930. Húsfreyja á Marðarnúpi, Áshr., og síðar á Stóru-Giljá á Ásum.
1946-1970- Guðjón Hallgrímsson 17. nóv. 1890 - 8. sept. 1982. Búfræðingur og bóndi, lengst á Marðarnúpi í Vatnsdal. Bóndi í Hvammi, Undirfellssókn, A-Hún. 1930. Var á Marðarnúpi, Áshr., A-Hún. 1957. Síðast bús. í Áshreppi. Kona hans; Ingibjörg Rósa Ívarsdóttir 26. ágúst 1891 - 11. sept. 1982. Húsfreyja á Marðarnúpi í Vatnsdal. Húsfreyja í Hvammi, Undirfellssókn, A-Hún. 1930. Var á Marðarnúpi, Áshr., A-Hún. 1957. Síðast bús. í Áshreppi.

1963- Jón Auðunn Guðjónsson 17. des. 1921 - 23. sept. 2014. Var í Hvammi, Undirfellssókn, A-Hún. 1930. Var á Marðarnúp, Áshr., A-Hún. 1957. Bóndi á Marðarnúpi í Vatnsdal, síðar verkamaður í Reykjavík, síðast bús. í Mosfellsbæ. Kona hans; Þorbjörg Sigríður Þórarinsdóttir

26. maí 1942

Í Marðarnúpsseli bjuggu 1920; Jóhann Guðmundsson um1883 frá Miðdalsgröf á Ströndum og Solveig Guðbrandsdóttir 15. okt. 1870 - 12. júní 1950. Ráðskona á Litla-Búrfelli, Svínavatnssókn, A-Hún. 1930. Húskona í Sólheimum á Blönduósi. Ógift og barnlaus.

Landamerkjaskrá fyrir kristfjárjörðinni Marðarnúpi í Vatnsdal.

Að sunnanverðu, gagnvart Guðrúnarstöðum, ræður merkjum lína úr grjótvörðu vestur undir Tunguá austanvert við Prestamýri, þaðan austur til marksteins neðarlega í hlíðinni milli Marðarnúps og Guðrúnarstaða, þá til Rauðahamars á Miðhjalla, þaðan austur í austasta Borgarhöfuð, vestanvert við Sauðdalslæk, þá bein sjónhending til marksteins austur við Selkvísl. Gagnvart Þórormstungu ræður merkjum Tunguá frá áðurnefndri grjótvörðu allt niður að grjótvörðu, sem stendur við upptök hins forna farvegs árinnar, vestan árinnar, eins og hún rennur, ræður svo farvegur þessi allt til Vatnsdalsár, og svo Vatnsdalsá til Myslingshólma (-tanga), sem er eign Þórormstungu. Að austan ræður merkjum Hrafnabjargakvísl. Að norðan ræður merkjum, gagnvart Gilá, Gilárgil á fjall upp, meðan til endist, þá bein stefna fyrir norðan Gilárfell í Fremstalæk, sem þá ræður merkjum beint í Snaga við Selkvísl. Þar sem Gilárlaut gengur úr Gilárfarveginum, ræður laut þessi merkjum allt vestur í Sýkiskrók, þá ræður sýkið til vörðu, sem stendur á sýkisbakkanum, og úr vörðunni bein stefna í Tunguá, sem ræður merkjum til Vatnsdalsár.

Kornsá og Undirfelli, 25. júlí 1890.
Lárus Blöndal, Hjörl. Einarsson umráðamenn kristfjárjarðanna Marðarnúps og Gilár.
Bjarni Snæbjörnsson eigandi Þórormstungu.
Sigr. Þorkelsson, vegna Guðrúnarstaða.

Lesið upp á manntalsþingi að Ási, hinn 28. maí 1891, og innfært í landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 248 fol 129b.

Halldóra Björnsdóttir (1878-1961) Geithömrum (24.3.1878 - 10.4.1961)

Jósef Davíðsson (1832) Eiðsstöðum (3.5.1832 -)

Björn Bergmann (1910-1985) kennari og ljósmyndari Blönduósi (24.5.1910 - 30.5.1985)

Eggert Guðjónsson (1927-1953) frá Marðarnúpi (15. nóvember 1927 - 10. maí 1953)

Marðarnúpsfoss í Vatnsdal (Bæjarfoss) (874 -)

Óskar Jakobsson (1892-1935) Holti á Ásum (24.9.1892 - 28.8.1935)

Klemensína Karítas Klemensdóttir (1885-1966) Kárahlíð, Vesturá og Skagaströnd (21.5.1885 - 12.6.1966)

Oddur Jónsson (1859-1920) héraðslæknir Miðhúsum Reykhólahreppi Barð frá Þórormstungu (17.1.1859 - 14.8.1920)

Sigríður Bjarnadóttir (1841-1910) Bjarghúsi og Urðarbaki (30.10.1841 - 29.1.1910)

Oktavía Bergmann Jónasdóttir (1912-1989) Leysingjastöðum (14.6.1912 - 2.8.1989)

Björn Bergmann (1910-1985) kennari og ljósmyndari Blönduósi (24.5.1910 - 30.5.1985)

Bjarni Snæbjörnsson (1829-1894) Þórormstungu (2.7.1829 - 14.5.1894)

Díómedes Davíðsson (1860-1936). Bóndi á Ánastöðum 1910 og Marbergi 1920 (4.10.1860 - 5.7.1936)

Guðmundur Björnsson (1864-1937) Landlæknir (12.10.1864 - 7.5.1937)

Þorbjörg Bergmann Jónasdóttir (1917-2005) Helgavatni (31.5.1917 - 11.10.2005)

Elísabet Björnsdóttir (1878-1942) Marðarnúpi (23.3.1878 - 5.1.1942)

Guðrúnarstaðir í Vatnsdal ((950))

Sauðadalur ((900))

Gilá í Vatnsdal ((950))

Vatnsdalur (um 880 -)

Svínadalur ((1000-2019))

Þórormstunga í Vatnsdal ((950))

Stóra-Giljá Torfalækjarhreppi ((950))

Ingibjörg Björnsdóttir (1875-1940) Torfalæk (28.5.1875 - 10.9.1940)

Jóhanna Björnsdóttir (1868-1966) Víðidalstungu (9.12.1868 - 27.4.1966)

Ingimundur Guðmundsson (1884-1912) Marðarnúpi Vatnsdal (17.2.1884 - 14.3.1912)

Jónas Bergmann Björnsson (1876-1952) Marðarnúpi (26.10.1876 - 21.12.1952)

Kristín Guðmundsdóttir Bergmann (1877-1943) St-Giljá (10.7.1877 - 24.11.1943)

Þorbjörg Helgadóttir (1839-1929) ljósmóðir Marðarnúpi (6.11.1839 - 28.4.1929)

Rósa Ívarsdóttir (1891-1982) Hvammi og Marðarnúpi (26.8.1891 - 11.9.1982)

Sigurrós Hjálmarsdóttir (1834-1924) Marðarnúpi (13.10.1834 - 24.12.1924)

Steingrímur Jónatansson (1854-1926) Flögu ov í Vatnsdal (24.2.1854 - 16.10.1926)

Árni Hallgrímsson (1863-1954) Sæunnarstöðum (6.11.1863 - 4.5.1954)

Guðjón Hallgrímsson (1890-1982) Marðarnúpi (17.11.1890 - 8.9.1982)

Björn Leví Guðmundsson (1834-1927) Marðarnúpi (14.2.1834 - 23.9.1927)

HAH00052

IS HAH-Bæ

Loka

Fullt

GPJ 2.4.2019

• íslenska

Guðmundur Paul
Jarðarbók Árna Magnússonar og Eggerts Ólafssonar 1706. Bls 293
file:///C:/Users/Notandi/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/TYHI81U1/H%C3%BAnavatnss%C3%BDsla.pdf
Landamerkjabók Húnavatnssýslu, No. 248 fol 129b.
Húnaþing II bls 332
Árnastofnun (Björn Bergmann og Auðunn Guðjónsson). https://nafnid.arnastofnun.is/media/uploads/5600%20Austur-H%C3%BAnavatnss%C3%BDsla/5601%20%C3%81shreppur/PDF/Mar%C3%B0arn%C3%BApur.%20Athugsemdir%20og%20vi%C3%B0b%C3%A6tur.%20Bj%C3%B6rn%20J%20Bergmann%20(merkt).pdf